Weigeren alcoholtest – weigering ademanalyse (ademtest)

Het weigeren van medewerking aan de ademanalyse en/of het bloedonderzoek is strafbaar.

Weigering in de wet

De weigering van de ademanalyse is strafbaar gesteld in art. 163 lid 2 jo 176 lid 3 WVW. Van weigering is ook al sprake wanneer de verdachte de aanwijzingen niet opvolgt (HR NJ 1992, 234).

Onder het begrip verdachte van artikel 10 van het Besluit valt alleen de persoon die daadwerkelijk als bestuurder kan worden aangemerkt.  Daaronder valt niet degene die aanstalten maakt een voertuig te gaan besturen. Die persoon kan, indien het voorlopig ademonderzoek indiceert dat hij onder invloed van alcohol verkeert, niet gevraagd of verplicht worden mee te werken aan een ademonderzoek. Dat volgt uit artikel 163 van de WVW 1994.

Weigeren alcoholtest/ademanalyse

Als bestuurder bent u verplicht medewerking te verlenen aan de ademanalyse. U mag in beginsel niet weigeren. Het is dus niet zo dat u mag vragen om een bloedonderzoek in plaats van een ademanalyse. Het bloedonderzoek kan pas gevraagd worden bij wijze van tegenonderzoek, nadat de ademanalyse is voltooid, en dit heeft geleid tot een resultaat (een ademalcoholgehalte, uitgedrukt in microgram per uitgeademde liter lucht; ug/l).

Toch zijn er in de jurisprudentie enkele voorbeelden te vinden van gronden waarbij is bepaald dat de verdachte terecht heeft geweigerd:

• Bij het bestaan van bijzondere geneeskundige redenen waardoor een ademtest niet mogelijk is, kunt u als verdachte weigeren om uw medewerking te verlenen aan de ademanalyse. De politieagent zal in dat geval een arts inschakelen die een bloedonderzoek laat verrichten.
• Onbevoegdheid politieagent: In zijn arrest van 1 april 2003  (VR 2003/72) heeft de Hoge Raad bovendien overwogen dat een verdachte die  medewerking weigert aan een ademonderzoek, weliswaar geen beroep  toekomt op een verweer dat het bepaalde in artikel 7, eerste lid,  van het Besluit alcoholonderzoeken niet zou zijn nageleefd, maar dat dat anders is als de weigering tot medewerking daarop is  gegrond dat het ademanalyseapparaat niet wordt bediend door een  daartoe aangewezen opsporingsambtenaar.
• Geen bestuurder (let op: criterium is na weigering lichter; enkel redelijk vermoeden van schuld nodig voor bewijs}

N.B. In alle gevallen wordt van de verdachte verwacht dat hij op het moment van weigering direct opgave doet van de redenen van de weigering en dit ook zoveel mogelijk motiveert.

N.B. In alle gevallen waarin een verdachte zich beroept op bijzondere geneeskundige redenen om geen gevolg geven aan het bevel zich aan een bloedonderzoek te onderwerpen, is een weigering om dat bevel op te volgen slechts dan strafbaar als een arts heeft beslist dat de aangevoerde redenen niet aannemelijk zijn, tenzij de aangevoerde redenen zo onaannemelijk zijn dat ook een ander dan een arts daarover een oordeel kan hebben (HR NJ 1993, 601 en NJ 1999, 452, onder verwijzing naar Kamerstukken 19285, nr. 3, p. 7 - 8).

> Redenen voor weigering ademanalyse
> Meer informatie weigering bloedonderzoek 

Bevel medewerking verlenen

Van een weigering kan alleen sprake zijn indien de politieagent de verdachte heeft bevolen om zijn medewerking te verlenen aan de ademanalyse. In het geval van voldoende verdenking voor rijden onder invloed van alcohol, volgt een bevel medewerking ademanalyse door een opsporingsambtenaar. Dat bevel brengt een medewerkingsplicht mee voor de verdachte o.a. om ademlucht in de apparatuur te blazen alsmede aanwijzingen die de opsporingsambtenaar aan hem geeft op te volgen, zoals het meegaan naar de plaats waar de ademanalyse plaatsvindt.

Het bevel medewerking ademanalyse wordt door een opsporingsambtenaar aan een bestuurder van een voertuig gegeven. Het bevel moet duidelijk en ondubbelzinnig zijn.  Niet als een bevel kan worden aangemerkt:

• een verzoek om ‘even te blijven wachten’ (HR 12 september 2006, NJ 2006, 564).
• de mededeling aan de verdachte dat hij mee moet naar het politiebureau (Hof Arnhem, 25 september 2009, LJN: BI7198)

Deze verzoeken kunnen niet gelden als een bevel medewerking ademanalyse. Als de verdachte dan niet meewerkt aan de ademanalyse, kan niet worden gesproken van een weigering.

Evenwel zijn er ook uitspraken die aangeven dat wanneer er ook sprake is van een weigering als het voor de verdachte voldoende duidelijk was dat hij moest meewerken (Gerechtshof Amsterdam, 8 november 2018, ECLI:NL:GHAMS:2018:4292).

Verplichting medewerking ademanalyse

De meewerkplicht houdt in dat de verdachte voldoende ademlucht in het ademanalyseapparaat blaast, d.w.z. een zodanige hoeveelheid ademlucht dat voor een voltooid onderzoek nodig is (HR 2 juni 1992, NJ 1992, 733).

Gevolgen weigeren alcoholtest

Het weigeren van een alcoholtest heeft verstrekkende gevolgen. Een weigering wordt gelijkgesteld met een alcoholgehalte in schaal 9: 866 - 945  µg/l of 2,01 - 2.15 8‰. Dit komt volgens de oriëntatiepunten neer op een geldboete van € 1.000,00 en een onvoorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid voor de duur van 9 maanden. Daarnaast zal het CBR u verplichten tot deelname aan een alcoholcursus (EMA), of bij recidive eerst nog een onderzoek naar de rijgeschiktheid opleggen.

Bij weigering van de alcoholtest op een snorfiets, moet u rekening houden met een geldboete van € 420,00 en een ontzegging van de rijbevoegdheid van 6 maanden.

De verdachte moet door de verbalisant wel worden gewezen op deze gevolgen. Als de verdachte niet heeft beseft wat de consequenties van een weigering zijn, kan hij onder omstandigheden een beroep doen op afwezigheid van alle schuld met betrekking tot de strafbare weigering (HR NJ 1978, 564).

> Straffen bij weigering alcoholtest

Terugkomen op weigering ademanalyse

Een verdachte heeft geen recht om alsnog een bloedproef of ademanalyse te mogen ondergaan als hij terugkomt op zijn aanvankelijke verklaring (HR NJ 1979, 208 en 1985, 806).

Wanneer weigering ademanalyse?

Weigering van de ademanalyse is alleen strafbaar als dat weigeren opzettelijk plaatsvindt. Dat opzet kan worden afgeleid uit het feit dat de verdachte, nadat hem was bevolen medewerking te verlenen aan de ademanalyse, heeft gezegd dat hij niet wilde blazen en niet mee wilde werken aan de ademanalyse (HR6 maart 2007, LJN: AZ6664).

Het weglopen in een onbewaakt ogenblik voor dat het bevel medewerking is gegeven, levert geen weigering op en is ook niet strafbaar op grond van art. 184 Sr. (HR 12 september 2006, LJN: AV6178).

Verkeerd blazen

Van een weigering kan ook sprake zijn wanneer de verdachte wel meewerkt, maar opzettelijk verkeerd blaast. Vaak zien we bepaalde sabotagetrucjes die worden toegepast, zoals het te kort blazen, het niet goed in de slang uitblazen van de lucht, of het (terug)zuigen van de uitgeademde lucht. De vraag is hierbij altijd  of het inderdaad ging om een weigering, of dat er niet iets anders aan de hand was. Het zou zo maar kunnen zijn dat u de instructies van de politieagent niet goed heeft begrepen, of überhaupt niet heeft begrepen omdat u hem niet goed verstond (bijv. Nederlandse taal onvoldoende machtig), of dat u als gevolg van de alcohol totaal niet in staat was om instructies op te volgen en te blazen.

Voorbeelden hiervan zien we in de jurisprudentie.

Wat te doen na proces-verbaal van weigering ademanalyse?

Indien tegen u proces-verbaal is opgemaakt terzake weigering van de ademanalyse is ons advies om altijd een gespecialiseerde advocaat verkeersstrafrecht in te schakelen die de zaak voor u kan beoordelen. Op basis van het proces-verbaal kan de advocaat vaak al een redelijke inschatting maken van wat er is gebeurd, en wat de kans van slagen is van het voeren van verweer. De advocaat zal de processtukken opvragen bij het Openbaar Ministerie, en deze na ontvangst bestuderen en met u bespreken. In overleg met de advocaat wordt de te voeren verdedigingsstrategie bepaald

> Verweren bij weigering ademanalyse

Deskundige rechtsbijstand
Wanneer u uw strafzaak bij ons aanmeldt, via het daartoe bestemde aanmeldingsformulier, zullen wij u direct doorverwijzen naar een gespecialiseerde verkeersstrafrechtadvocaat, zodat u verzekerd bent van deskundige rechtsbijstand. De bij ons netwerk aangesloten advocaten hebben ruime kennis en ervaring met verkeersstrafzaken, waardoor ze precies weten wat voor u de beste verdedigingsstrategie is.

Voordelige rechtsbijstand
Via ons netwerk van gespecialiseerde verkeersstrafrechtadvocaten bent u niet alleen verzekerd van deskundige rechtsbijstand, maar weet u ook zeker dat u nooit teveel betaalt. Onze advocaten zijn bereid om u ook pro deo bij te staan, mits u daarvoor in aanmerking komt gelet op de wettelijk vastgestelde inkomensgrenzen. U hoeft dan uitsluitend een geringe eigen bijdrage te betalen.

Voor wie niet in aanmerking komt voor een pro deo advocaat, hebben wij met de bij ons netwerk aangesloten advocaten speciale prijsafspraken gemaakt, waardoor ze u kunnen bijstaan op basis van een extra voordelig tarief. Dit speciale voordeeltarief geldt alleen na doorverwijzing via onze website en is niet geldig in combinatie van andere acties.