Voor een veroordeling wegens rijden tijdens rijontzegging moet vast komen te staan dat de verdachte wist dat hij niet mocht rijden

Het gebeurt vaak dat de officier van justitie een verdachte vervolgt voor het rijden tijdens de ontzegging van de rijbevoegdheid. De verdachte mocht dan eigenlijk niet rijden, en wanneer hij dat toch doet, is dit een overtreding van artikel 9 WVW. Toch kan niet in alle gevallen dit tot een veroordeling leiden. Eerst moet de rechter vaststellen dat de verdachte wist dat hem bij rechterlijke uitspraak of strafbeschikking de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen was ontzegd, en dat hij weet wanneer die ontzegging is ingegaan,

Bekendheid met rijontzegging

Deze eis van bekendheid met de ontzegging van de rijbevoegdheid volgt uit artikel 180 lid 3 WVW:

“Indien de rechterlijke uitspraak of strafbeschikking voor wat betreft de bijkomende straf voor tenuitvoerlegging vatbaar is geworden, geschiedt de tenuitvoerlegging niet dan nadat aan de veroordeelde in persoon een schrijven is uitgereikt, volgens de artikelen 587 en 588 van het Wetboek van Strafvordering, waarin het tijdstip van ingang en de duur van de ontzegging, de verplichting tot inlevering van het rijbewijs uiterlijk op dat tijdstip, alsmede het gevolg van niet tijdige inlevering worden medegedeeld.”

De artikelen 587 en 588 Sv. schrijven voor dat aan de kennisgeving rijontzegging aan de veroordeelde moet zijn betekend, om iemand te kunnen veroordelen voor het rijden tijdens de ontzegging van de rijbevoegdheid.

In persoon uitgereikt

De kennisgeving rijontzegging moet in persoon aan de veroordeelde worden uitgereikt. Dit is een harde eis. Zelfs al is de veroordeelde op een andere wijze bekend geworden met de uitspraak, dan nog geldt de eis dat de kennisgeving in persoon aan de veroordeelde moet zijn betekend.

Dit volgt o.a. uit een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, locatie Leeuwarden, van 18 januari 2013, NbSr 2013, 91.
In die zaak ging het om een akte waarop stond vermeld dat de kennisgeving aan een schriftelijk gemachtigde was uitgereikt, zonder dat daarbij is vermeld wie die gemachtigde is geweest. Ook ontbrak de schriftelijke machtiging zelf, en was het bericht van aankomst niet aan de akte gehecht.

Het hof komt tot een vrijspraak, onder verwijzing naar een uitspraak van de Hoge Raad:

“Uit de bewoordingen van artikel 180 WVW volgt dat aan de eisen van art. 180 lid 3 WVW slechts is voldaan indien het daar bedoelde schrijven aan de veroordeelde in persoon is uitgereikt op een tijdstip gelegen na het tijdstip waarop de rechterlijke beslissing, waarbij de bevoegdheid is ontzegd, onherroepelijk is geworden. Eventuele bekendheid van verdachte met de ontzegging zet dit vereiste niet opzij  (Hoge Raad1 juni 2010, ECLI:NL:2010:BL3181)”

(..)

Derhalve bevat het dossier niet de stukken waaruit kan volgen dat het OM het schrijven als bedoeld in art. 180 lid 3 WVW aan de verdachte in persoon heeft betekend. Dat brengt mee dat niet kan worden vastgesteld wanneer de ontzegging is ingegaan”.

Kennisgeving ontzegging en akte betekening bij processtukken

De kennisgeving van de ontzegging en de akte van betekening moet bij de processtukken zitten. Dit volgt uit een conclusie van de A-G die de Hoge Raad heeft gevolgd in de uitspraak van 27 augustus 2013, ECLI:NL:PHR:2013:973:

” In aanmerking genomen dat (de inhoud van)1 een kennisgeving ingang ontzegging rijbevoegdheid bij de door het Hof gebezigde bewijsmiddelen ontbreekt, kan de bewezenverklaring voor zover inhoudende dat de verdachte ten tijde van het besturen van het motorrijtuig wist of redelijkerwijs moest weten dat hem bij rechterlijke uitspraak de bevoegdheid daartoe was ontzegd, niet uit de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen worden afgeleid. De bewezenverklaring is dus in zoverre niet naar de eis der wet met redenen omkleed.”

Zie ook:

• HR 30 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BK6920
• HR 15 oktober 2013, ECLI:NL:HR:2013:967
• HR 12 november 2013, ECLI:HR:2013:1179