Voorwaardelijk opzet bij een verkeersongeval wordt niet snel aangenomen. Het meest bekende is het zogenaamde Porsch-arrest. In die zaak leidde de Hoge Raad uit de gedragingen af dat de verdachte een ongeluk niet op de koop heeft toegenomen. In de lagere rechtspraak zien we vaak nog zaken waarin de officier tevergeefs probeert om een verdachte veroordeeld te krijgen voor het voorwaardelijk opzet.

The post Beoordelingskader voorwaardelijk opzet verkeersongeval appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

The post Straatrace, maar geen medeplegen verkeersongeval appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

Rechtbank: vrijspraak doodslag

Aan de rechtbank ligt allereerst de vraag voor of er wettig en overtuigend bewijs is voor doodslag. Daartoe is vereist dat er bij verdachte sprake is geweest van opzet, al dan niet in voorwaardelijke vorm, op de dood van het slachtoffer.
De rechtbank stelt voorop dat niet is gebleken dat verdachte de intentie heeft gehad om [voornaam slachtoffer] van het leven te beroven. Van opzet op de dood van het slachtoffer kan echter ook sprake zijn als men zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat het slachtoffer komt te overlijden (voorwaardelijk opzet). Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad is voorwaardelijk opzet op een bepaald gevolg aanwezig indien de verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat dat gevolg zal intreden. De beantwoording van de vraag of de gedraging de aanmerkelijke kans op een bepaald gevolg in het leven roept, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waarbij betekenis toekomt aan de aard van de gedraging en de omstandigheden waaronder deze is verricht. Het zal moeten gaan om een kans die naar algemene ervaringsregels aanmerkelijk is te achten.
Voor de vaststelling dat een verdachte zich willens en wetens heeft blootgesteld aan die aanmerkelijke kans is niet alleen vereist dat de verdachte wetenschap heeft van de aanmerkelijke kans dat het gevolg zal intreden, maar ook dat hij die kans ten tijde van de gedraging bewust heeft aanvaard (op de koop toe heeft genomen). Uit de enkele omstandigheid dat die wetenschap bij een verdachte aanwezig is dan wel bij hem moet worden verondersteld, kan niet zonder meer volgen dat hij de aanmerkelijke kans op het gevolg ook bewust heeft aanvaard.
Uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte veel te hard reed in een woonwijk tijdens Koningsdag, maar niet dat toen ook sprake was van (kenbare) nabijheid van andere verkeersdeelnemers zoals voetgangers of kinderen. Er kan dan ook niet worden vastgesteld dat sprake is geweest van een aanmerkelijke kans op het overlijden van die verkeersdeelnemers. Evenmin kan op basis van de bewijsmiddelen worden vastgesteld dat door verdachte een dergelijke kans bewust is aanvaard. Gelet op het voorgaande is de rechtbank met de officier van justitie en de verdediging van oordeel dat niet kan worden bewezen dat verdachte opzet – ook niet in voorwaardelijke zin – heeft gehad op de dood van [voornaam slachtoffer] . De rechtbank spreekt verdachte daarom vrij van de onder feit 1 primair ten laste gelegde doodslag.

The post Vrijspraak doodslag bij dodelijke aanrijding peuter; geen duidelijk aanwezig publiek appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

Rapport Steunpunt beleidsrelevant onderzoek, 2003, impact van de verkeersonveiligheid op de volksgezondheid

The post Aanmerkelijke kans op overlijden bij verkeersongeval appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

Geen opzet: niet welbewust kans op verkeersongeval aanvaard

The post Dodelijk verkeersongeval op de A2 appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

De officier van justitie vervolgt een verdachte bij gevaarlijk rijgedrag al snel voor poging tot doodslag, maar dat is lang in alle gevallen niet terecht. In de uitspraak van de rechtbank Midden-Nederland, 29 december 2015, ECLI:NL:RBMNE:2015:9271 ging het om een verdachte die vanuit stilstand hard optrok en frontaal tegen een tegenligger is gebotst. De botssnelheid viel echter mee en de tegenligger had ook airbags die uitschoten. Er bestond daardoor geen aanmerkelijke kans op dodelijk letsel.

The post Vrijspraak poging tot doodslag; lage snelheid, optrekken en frontale botsing appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

Aan de orde was de vraag of deze feitelijke gedragingen, gegeven de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval, de conclusie kunnen rechtvaardigen dat sprake is van (voorwaardelijk) opzet bij verdachte op de dood van het slachtoffer of dat verdachte schuld heeft aan het verkeersongeval in de zin van artikel 6 van de Wegenverkeerswet 1994. In dat laatste geval ligt de vraag voor of sprake was van roekeloosheid bij verdachte, dan wel of verdachte zich zeer, althans aanmerkelijk, onvoorzichtig of onoplettend in het verkeer heeft gedragen.

Geen doodslag

Doodslag, in de zin dat de verdachte opzet had op de dood van de voetganger is niet aangenomen, ook niet in voorwaardelijke zin:

“Met betrekking tot de primair ten laste gelegde doodslag gaat het in de eerste plaats om de vraag of verdachte opzettelijk de dood van het slachtoffer teweeg heeft gebracht. De rechtbank is van oordeel dat opzet in onvoorwaardelijke zin niet bewezen kan worden. Daarvoor zou vereist zijn dat verdachte de gevolgen van zijn handelen en daarmee de dood van het slachtoffer daadwerkelijk heeft bedoeld te veroorzaken of als een noodzakelijk gevolg van zijn handelen zou hebben aanvaard. Daarvan is niet gebleken.
Vervolgens is de vraag aan de orde of dan sprake is geweest van voorwaardelijk opzet bij verdachte op de dood van het slachtoffer. Dat kan aanwezig worden geacht als verdachte zich welbewust heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat hij de dood van een andere verkeersdeelnemer zou veroorzaken. Was verdachte zo duidelijk onverschillig omtrent de afloop van zijn verkeersgedrag, dat hierin een welbewuste aanvaarding van het ontstane gevolg ligt besloten? De rechtbank is van oordeel dat voor het aannemen van voorwaardelijk opzet op de dood van het slachtoffer onvoldoende grond aanwezig is. Meer in het bijzonder kan de rechtbank niet uit de omstandigheid dat verdachte met een zeer veel hogere snelheid reed dan ter plaatse was toegestaan, afleiden dat het hem evident onverschillig was wat daarvan de gevolgen zouden zijn en dat hierin een welbewuste aanvaarding van de dood van het slachtoffer ligt besloten. Aannemelijk is wel dat verdachte, gelet op zijn wijze van rijden, grote risico’s op het veroorzaken van een ernstig verkeersongeluk heeft genomen en dat hij zich daarvan ook bewust is geweest. Niet aannemelijk is echter dat hij zich een concrete voorstelling heeft gemaakt van de mogelijkheid dat zijn verkeersgedrag de dood van het slachtoffer zou veroorzaken en dat hij desondanks toch volhard heeft in zijn wijze van rijden.
Gelet op deze omstandigheden acht de rechtbank, met de officier van justitie en de verdediging, niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte (voorwaardelijk) opzet had op de dood van [slachtoffer]. De rechtbank zal verdachte dan ook vrijspreken van het primair aan hem ten laste gelegde feit.”

Roekeloos rijgedrag

Wel vond de rechtbank het rijgedrag van de verdachte roekeloos:

“Met betrekking tot de ten laste gelegde roekeloosheid stelt de rechtbank voorop dat met roekeloosheid wordt gedoeld op de zwaarste vorm van schuld die volgens de wet aanleiding geeft voor strafverhoging. Mede met het oog op het strafverzwarende effect van dit bestanddeel dient de rechter zijn oordeel dat sprake is van roekeloosheid in de zin van artikel 175, tweede lid, van de Wegenverkeerswet 1994 te voorzien van een nadere motivering die recht doet aan het bijzondere karakter van roekeloosheid. Van roekeloosheid als zwaarste, aan opzet grenzende schuldvorm zal immers slechts in uitzonderlijke gevallen sprake zijn. Dat geldt ook in de gevallen waarin de roekeloosheid in de kern bestaat uit de in artikel 175, derde lid, van de Wegenverkeerswet 1994 omschreven gedragingen, nu die gedragingen grond vormen voor een verdere verhoging van het ingevolge het tweede lid van dat artikel voor roekeloosheid geldende strafmaximum. Daarbij verdient opmerking dat roekeloosheid in zin van de wet een specifieke betekenis heeft die niet noodzakelijkerwijs samenvalt met wat in het normale spraakgebruik onder roekeloos, in de betekenis van onberaden, wordt verstaan.
Om tot het oordeel te kunnen komen dat in een concreet geval sprake is van roekeloosheid in de zin van artikel 175, tweede lid, van de Wegenverkeerswet 1994, zal de rechter zodanige feiten en omstandigheden moeten vaststellen dat daaruit is af te leiden dat door de buitengewoon onvoorzichtige gedraging van de verdachte een zeer ernstig gevaar in het leven is geroepen, alsmede dat de verdachte zich daarvan bewust was, althans had moeten zijn. Het gaat dan in het algemeen om gevallen waarin sprake is van zeer onvoorzichtig gedrag waarbij welbewust onaanvaardbare risico’s zijn genomen. Roekeloosheid vereist een zeer ernstig gebrek aan zorgvuldigheid.
De rechtbank stelt op grond van de hierboven weergegeven bewijsmiddelen vast dat verdachte met zijn personenauto met een snelheid van minimaal 132,5 kilometer per uur heeft gereden terwijl ter plaatse 50 kilometer per uur is toegestaan. Verdachte is met deze snelheid, zonder te remmen of terug te schakelen, een voetgangersoversteekplaats en een vluchtheuvel/middengeleider genaderd op een plek waar de weg zich vernauwt en een flauwe bocht naar rechts maakt en terwijl het donker was. Verder is in het wegdek ter plaatse sprake van spoorvorming en is het wegdek op vele plaatsen gerepareerd. Verdachte heeft verklaard dat hij meer dan bekend was met de situatie ter plaatse. Hij wist dus van deze specifieke omstandigheden ter plaatse. Ook wist verdachte dat het op genoemde locatie, een straat nabij een winkelcentrum met winkels met avondopenstellingen, omstreeks 20.15 uur druk kon zijn en dat hij een plaats naderde waar zich zonder meer veel kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals voetgangers en fietsers, op de weg zouden kunnen bevinden.
De deskundige noemde de snelheid van verdachte op die specifieke locatie “griezelig hard” en hij gaf aan dat je met die snelheid “de grens van het betamelijke bereikt”. Hij gaf tevens aan dat hij tijdens de testritten al zijn vaardigheden en kundigheden moest inzetten om de auto op de weg te houden. Dit terwijl het tijdens de reconstructieritten door de weersomstandigheden op dat moment (regen/vochtig wegdek) niet mogelijk was om snelheden te halen die vergelijkbaar waren met de snelheid van de auto van verdachte kort voor het ongeval, zoals op de camerabeelden is vastgelegd. Voorts gaf de deskundige aan dat een bestuurder met een dergelijke snelheid geen aandacht voor de omgeving kan hebben. Uit de getuigenverklaring van [getuige 10] kan verder nog worden afgeleid dat de dollemansrit van verdachte niet alleen heeft plaatsgehad op [adres 2], de straat waar het ongeval is gebeurd, maar ook reeds enkele minuten daarvoor door verdachte was ingezet door met hoge snelheid en op levensgevaarlijke wijze door andere straten van Eindhoven te rijden, waarbij hij eveneens andere weggebruikers in gevaar heeft gebracht.
Dit samenstel van gedragingen van verdachte, onder de hierboven omschreven omstandigheden, getuigt naar het oordeel van de rechtbank van een zeer ernstig gebrek aan zorgvuldigheid bij het deelnemen aan het verkeer en het besturen van zijn voertuig. Door onder deze omstandigheden zo te rijden, heeft verdachte bewust de verkeersveiligheid geheel veronachtzaamd en onaanvaardbare risico’s genomen voor andere weggebruikers. Die risico’s hebben zich ook verwezenlijkt doordat hij met hoge snelheid het slachtoffer heeft aangereden, als gevolg waarvan het slachtoffer is komen te overlijden. Een botsing was met deze snelheid onder de gegeven omstandigheden onvermijdelijk. De rechtbank merkt het bewezen verklaarde rijgedrag van verdachte dan ook aan als roekeloos.”

The post Dodelijk verkeersongeluk na te hard rijden appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

Waarom wordt een dodelijk ongeluk minder zwaar bestraft dan moord?

Bij moord of doodslag volgt regelmatig een (jarenlange) gevangenisstraf.
Een cruciale rol hierbij speelt dat de dader met opzet iemand heeft gedood. Die opzet moet worden bewezen om tot een veroordeling te komen. Bij een dodelijk ongeluk is van opzet meestal geen sprake. Automobilisten hebben vrijwel nooit de intentie om een ongeluk te veroorzaken, laat staan om iemand te doden. Ze maken wel fouten in het verkeer, waarmee ze ongewild de dood van een ander kunnen veroorzaken. Daarom worden lagere straffen opgelegd dan wanneer er opzet in het spel is.

Welke rol spelen de verwachtingen van slachtoffers en nabestaanden?

Bij verkeersovertredingen gaat het vaak om uitermate ingewikkelde situaties. Nabestaanden bij een dodelijk verkeersongeluk voelen onherstelbaar leed. En verwachten vervolgens genoegdoening. Maar soms moet de rechter concluderen dat het bij een ernstig ongeluk toch om relatief lichte verkeersovertredingen gaat. Dat is moeilijk uit te leggen, zeker als er dodelijke slachtoffers zijn gevallen.

Wanneer komt een verkeersongeluk voor de strafrechter?

Veruit de meeste ongelukken in Nederland worden buiten de rechter om afgehandeld. Als sprake is van een lichte verkeersovertreding kan de zaak via het OM voor de kantonrechter komen. Deze overtredingen worden vaak met een boete afgedaan. Wanneer bij een verkeersongeluk iemand wordt gedood of zwaar lichamelijk letsel heeft, stelt de politie doorgaans een onderzoek in. Gekeken wordt of het ongeluk door de schuld van een van de betrokkenen veroorzaakt is. Als de politie tot die conclusie komt, wordt proces-verbaal opgemaakt en gaat de zaak zoals altijd naar het Openbaar Ministerie (OM). De officier van justitie beoordeelt opnieuw of er sprake is van schuld. Als hij die vraag met ‘ja’ beantwoordt, stelt hij een dagvaarding op. Daarna komt de zaak voor de strafrechter. Die geeft op basis van het beschikbare feitenmateriaal zijn eigen oordeel.

Waarop baseert de rechter zijn oordeel?

Op verschillende bronnen. Een belangrijke bron is het technisch onderzoek, dat de politie doet aan de hand van de sporen van het ongeluk. Zo kan het meten van de remweg van de auto mede aantonen of een bestuurder te hard gereden heeft. In de zaak-Meijel is getest met welke maximumsnelheid in de bocht waarin het ongeluk gebeurde kan worden gereden, zonder dat de auto niet meer te controleren is. Uit de resultaten concludeerde de rechter dat niet bewezen kon worden dat de man te hard reed. Uit een bloed- en ademtest bleek dat de man niet had gedronken of drugs had gebruikt. Daarnaast kan de rechter op de zitting getuigen en deskundigen horen, en zelf nader onderzoek laten verrichten.

Welke factor is doorslaggevend voor de hoogte van de straf?

De zwaarte van de straf hangt – zoals in elke rechtszaak – af van de specifieke omstandigheden en feiten. De doorslaggevende vraag is of de verdachte ‘aanmerkelijke schuld’ heeft. Als er doden zijn te betreuren, ligt de vraag voor of het om ‘dood door schuld in het verkeer’ gaat. Als de rechter die schuld bewezen acht, heet het een misdrijf en dat leidt gemiddeld tot relatief zware straffen. Er bestaan drie categorieën van schuld, oplopend in ernst en strafhoogte: onoplettend/onvoorzichtig rijgedrag (bijvoorbeeld te hard rijden wanneer het zicht slecht is), een grove verkeersfout (bijvoorbeeld veel te hard rijden en je passagiers geen gordels laten dragen) en roekeloos rijden (opzettelijk door rood rijden met hoge snelheid onder invloed van alcohol). De rechter bepaalt steeds per zaak welke categorie van toepassing is. Wanneer de bestuurder niet schuldig blijkt, zal de rechter bekijken of hij wel gevaar op de weg heeft veroorzaakt. Bijvoorbeeld wanneer hij zonder opzet een fietser over het hoofd ziet. Dat heet juridisch een overtreding en daar staat gemiddeld een duidelijk lagere straf op.

Welke straffen kan de rechter opleggen bij een dodelijk verkeersongeluk?

Dat varieert van een boete, een taakstraf, ontzegging van de rijbevoegdheid tot een (voorwaardelijke) gevangenisstraf. Gaat het om een overtreding, dan volgt een relatief lichte straf: hoogstens twee maanden hechtenis en 3.900 euro boete. De maximale ontzegging van de rijbevoegdheid is twee jaar. Is de bestuurder schuldig en gaat het om een misdrijf, dan kan de rechter een beduidend zwaardere straf opleggen: maximaal 9 jaar gevangenisstraf en 20.250 euro boete. Bij roekeloos rijgedrag is het strafmaximum voor een dodelijk ongeluk hoger dan bij lagere categorieën van schuld: 6 jaar gevangenisstraf in plaats van 3 jaar. Beide maxima kunnen door de rechter met de helft worden verhoogd als sprake is van extreem gevaarlijk rijgedrag (bijvoorbeeld een wilde achtervolging en/of excessief drankgebruik). Zo kan de 6 jaar cel voor roekeloos rijgedrag worden opgehoogd tot 9 jaar. De rechter kan een verdachte ook vrijspreken, als hij vindt dat de verdachte geen enkele blaam treft. Bijvoorbeeld wanneer hij goed in zijn autospiegels keek, maar een groot bord zijn zicht belemmerde.

The post Straffen bij dodelijke verkeersongelukken appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

De rechtbank overweegt (Rb ‘s-Gravenhage, 30 november 2012, ECLI:NL:RBSGR:2012:BY4625)

“De rechtbank stelt op grond van de hierboven weergegeven bewijsmiddelen vast dat verdachte met zijn BMW-5 met een snelheid van ongeveer 107 km/u heeft gereden, terwijl ter plaatse 50 km/u is toegestaan, en met deze snelheid binnen een (naderend) winkelgebied een voetgangersoversteekplaats heeft genaderd terwijl hij onvoldoende aandacht had voor de verkeerssituatie ter plaatse.
Verdachte heeft verklaard dat hij op de dag en het moment van het ongeluk “er niet helemaal bij” was en dat hij bekend was met de situatie ter plaatse, aangezien hij hier dichtbij woonachtig is.17 Verdachte wist derhalve dat het op genoemde locatie – een winkelstraat en nog temeer op een zomerse vrijdagavond rond 19.00 uur – druk kon zijn en dat hij een plaats naderde waarvan hij er zonder meer van uit zou kunnen gaan dat zich daar veel kwetsbare verkeersdeelnemers – voetgangers en fietsers – op de rijweg zouden kunnen bevinden. Uit de hiervoor genoemde wijze van rijden van verdachte met zijn BMW-5 kan bezwaarlijk anders volgen dan dat hij zich niet heeft bekommerd om de mogelijke gevolgen daarvan voor andere verkeersdeelnemers, meer in het bijzonder zwakkere weggebruikers, zoals fietsers. Verdachte heeft zich aldus door zijn wijze van rijden willens en wetens blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat zijn handelen de dood van het slachtoffer tot gevolg zou hebben (vrgl. HR NJ 2004, 323 LJN AN9360). Anders dan de verdediging is de rechtbank van oordeel dat die wijze van rijden in de hiervoor vermelde situatie reeds toereikend is om van voorwaardelijk opzet op de dood van de kwetsbare medeweggebruiker te kunnen spreken. Een bevestiging of het door de raadsman genoemde “opplussen” van deze bewijsmiddelen is niet noodzakelijk om tot evengenoemd zelfstandige oordeel te kunnen komen.”

The post Met 107 km/u binnen bebouwde kom, nabij winkelgebied, levert in casu doodslag op appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.

4.5. Uit de hiervoor aangehaalde bewijsmiddelen, in het bijzonder gelet op de hierboven weergegeven vaststellingen, heeft het Hof kunnen afleiden dat de verdachte de aanmerkelijke kans dat [slachtoffer] zwaar lichamelijk letsel zou worden toegebracht bewust heeft aanvaard. Dat de verdachte op het laatste moment heeft getracht iemand te ontwijken doet hieraan niet af, gelet op de wijze waarop en de omstandigheden waaronder de verdachte, die wist dat er zich ongeveer zes politieagenten rond zijn auto moesten bevinden, met zijn auto is weggereden en doorgereden.

Vindplaats: LJN: AV1591, Hoge Raad, 28 maart 2006

The post Aanrijden van een persoon tijdens achtervolging appeared first on Advocaat Verkeersstrafrecht.