Vrijspraak bij verkeersongeval door black-out

In sommige gevallen raakt verdachte buiten zijn eigen schuld om in een situatie waarin hij lichamelijk of geestelijk niet meer in staat is om naar behoren te functioneren. Bij het krijgen van een dergelijke black-out kan verdachte een beroep doen op verontschuldigbare onmacht. Er zijn echter wel enkele eisen verbonden aan een dergelijk beroep. Deze eisen zien we terug in de jurisprudentie.

In de kern gaat het om het arrest HR 1 juni 2004, ECLI:NL:HR:2004:AO5822 (Black-out arrest):
"Onbegrijpelijk is hoe het Hof, zonder nadere motivering welke in de bestreden uitspraak ontbreekt, de hiervoor onder 3.3 onder c genoemde verklaring van de verdachte inhoudende dat zij kennelijk een soort "black-out" heeft gehad, redengevend heeft geacht voor de hiervoor onder 3.2 vermelde bewezenverklaring voorzover inhoudende dat de verdachte aanmerkelijk onoplettend en/of onachtzaam heeft gehandeld. Die verklaring strekt immers onmiskenbaar ten betoge dat het de verdachte tengevolge van die plotseling opgekomen en voor haar onvoorzienbare black-out niet te verwijten is dat zij haar voertuig korte tijd niet onder controle had en gedurende die tijdsspanne op de andere weghelft is terechtgekomen. Nu het Hof daaromtrent niets heeft overwogen en de bewijsmiddelen ook niets inhouden waaruit zou kunnen volgen dat die door de verdachte gestelde en door het Hof aangenomen black-out wel voor rekening van de verdachte komt en haar kan worden verweten, is de bewezenverklaring niet naar de eis der wet met redenen omkleed.."

> Zie ook conclusie A-G mr. Vellinga

Redenen tijdelijk bewustzijnsverlies

Er kunnen diverse oorzaken bestaan voor een tijdelijk bewustzijnsverlies:

Signalen black-out

De volgende signalen kunnen wijzen op een verkeersongeluk dat door een black-out is veroorzaakt:

plotseling vreemd opkomend rijgedrag
de verdachte kan zich niet meer van het verkeersongeval herinneren
er hebben geen ongevalscorrigerende gedragingen plaatsgevonden (niet uitwijken, remmen, etc.)
er zijn geen andere aanwijsbare oorzaken, zoals drank, drugs, afleiding door mobiele telefoon

NIET:

wanneer uit onderzoek VOA blijkt dat verdachte kort voor botsing krachtig heeft geremd (Rb Amsterdam, 4 augustus 2016, ECLI:NL:RBAMS:2016:5871)

Voorwaarde: ontwetendheid met medische oorzaak

Een belangrijke voorwaarden voor een geslaagd beroep op verontschuldigbare onmacht is dat de verdachte niet bekend was met de medische aandoening die tot het ongeval hebben geleid of in ieder geval dat hij een tijdelijke black-out niet hoefde te verwachten.

NIET:

neuroloog had verdachte gewezen op consequenties (Hof Amsterdam 14 februari 2012, ECLI:NL:GHAMS:2012:BV8205

Tijdelijke ontoerekeningsvatbaarheid

Naast een beroep op verontschuldigbare onmacht, moet ook gedacht worden aan een beroep op tijdelijke ontoerekeningsvatbaarheid (art. 39 Sr.)

Literatuur

Verontschuldigbare onmacht en tijdelijke bewustzijnverlies; een systematisch perspectief, mr. E. Gritter, DD 2015, 49, afl. 6, juni 2015, p. 494 t/m 517
Mijn brein heeft het gedaan (M.A. Prins, Tijdschrift Praktijkwijzer Strafrecht, afl. 13 november 2015, p. 131 t/m 135