Rijontzegging – ontzegging van de rijbevoegdheid

Een ontzegging van de rijbevoegdheid, ook wel rijontzegging of ontzegging rijbewijs genoemd, is een bijkomende straf die de rechter bij een veroordeling kan opleggen naast de hoofdstraf. De rijontzegging kan echter ook als zelfstandige straf worden opgelegd. De verdachte wordt dan enkel veroordeeld tot een ontzegging van de rijbevoegdheid, zonder dat ook een geldboete, werkstraf of gevangenisstraf worden opgelegd.

Wanneer kan een rijontzegging worden opgelegd?

Een rijontzegging kan alleen aan een bestuurder van een motorrijtuig worden opgelegd bij een veroordeling wegens een van de in de artikelen 179 en 179a WVW genoemde feiten:

Gedraging	Artikel	Maximumduur
Het veroorzaken van gevaar of hinder op de weg	art. 5 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Het veroorzaken van een verkeersongeval door schuld	art. 6 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Doodslag in het verkeer	art. 287 Sr.	10 jaar
Het verlaten van de plaats van een verkeersongeval	art. 7 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Rijden onder invloed van alcohol of drugs	art. 8 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Rijden tijdens rijverbod	art. 162 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Rijden na invordering en inhouding rijbewijs	art. 163 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Rijden tijdens rijontzegging of nadat het rijbewijs ongeldig is verklaard	art. 9 WVW	5 jaar / 10 jaar bij recidive
Overtreding wedstrijdverbod	art. 10 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Niet opvolgen aanwijzingen politie	art. 12 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Verbod voeren van slecht zichtbaar of vals kenteken	art. 41 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Onjuiste opgave gegevens voor verkrijgen kentekenbewijs	art. 51 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Opzettelijk gebruik maken vals kentekenbewijs voor motorrijtuig of aanhangwagen	art. 61 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Opzettelijk gebruik maken vals kenteken	art. 74 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Opzettelijk onjuiste opgave doen of onjuiste inlichtingen te verstrekken voor verkrijgen rijbewijs	art. 114 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Onbekend gebleven bestuurder	art. 165 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Onbekend gebleven bestuurder bij aanhanger	art. 166 WVW	2 jaar / 4 jaar bij recidive
Bedreiging en (zware) mishandeling, mits het feit werd gepleegd met een motorrijtuig; In de tenlastelegging en bewezenverklaring hoeft niet perse te zijn opgenomen dat een voertuig werd bestuurd (HR 18 januari 2000, NJ 2000, 589)	artt. 285, 300, 301, 302, 303 Sr	5 jaar

Waar het gaat om recidive, geldt voor de feiten waarvoor een rijontzegging van maximaal 2 jaar kan worden opgelegd een terugkijkperiode van 2 jaar. Bij de feiten waarvoor een rijontzegging van 5 jaar kan worden opgelegd, geldt een terugkijkperiode van 5 jaar.

Voor het rijden zonder geldig Nederlands rijbewijs (art. 107 WVW) kan geen ontzegging van de rijbevoegdheid worden opgelegd (HR 12 april 2011, VR 2011, 110)

De ontzegging van de rijbevoegdheid kan worden opgelegd bij rechterlijke uitspraak of via een strafbeschikking, maar niet zonder dat u als verdachte bent gehoord over het voornemen tot het opleggen van een strafbeschikking. U wordt dat uitgenodigd voor een officierszitting. Belangrijk is dat u zich tijdens deze procedure laat bijstaan door een advocaat.

Voorwaardelijke rijontzegging

De rijontzegging kan geheel of gedeeltelijk voorwaardelijk worden opgelegd overeenkomstig artikel 14a Sr., in combinatie met een bepaalde proeftijd. Bijvoorbeeld een voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid van 6 maanden, met een proeftijd van 2 jaar. Dit houdt in dat wanneer u binnen de proeftijd van 2 jaar opnieuw een verkeersdelict pleegt, de officier van justitie tenuitvoerlegging kan vorderen van die 6 maanden voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid (plus de straf die u krijgt voor het nieuwe feit).

De proeftijd vangt altijd aan op het moment dat het vonnis van de rechter onherroepelijk is geworden. Wanneer zowel u als de officier van justitie geen hoger beroep of beroep in cassatie instelt tegen de uitspraak van de rechter, wordt de uitspraak na het verstrijken van 14 dagen onherroepelijk.

Geclausuleerde ontzegging van de rijbevoegdheid

In de praktijk wordt soms een geclausuleerde ontzegging van de rijbevoegdheid opgelegd, bijvoorbeeld in de vorm dat de veroordeelde alleen niet mag rijden in het weekend gedurende een bepaalde periode, of slechts mag rijden naar zijn werk. De clausulering kan dan als bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke veroordeling opgelegd. Deze geclausuleerde ontzegging is geaccepteerd door de Hoge Raad (HR 13 november 1979, NJ 1980, 107).

Gevolgen rijontzegging

Een ontzegging van de rijbevoegdheid houdt in dat de veroordeelde voor een bepaalde periode geen motorrijtuigen in Nederland mag besturen. Bij de rijontzegging is de veroordeelde ook altijd verplicht om zijn rijbewijs te sturen naar het CVOM. De ontzegging van de rijbevoegdheid heeft echter geen werking buiten Nederland. Evenwel mag een Nederlandse ingezetene geen motorrijtuigen besturen in het buitenland zonder te beschikken over een geldig rijbewijs. Niet-ingezetenen hebben in zoverre een beperkt voordeel dat zij het (buitenlandse) rijbewijs niet hoeven in te leveren, en buiten Nederland dus gewoon een motorrijtuig mogen besturen.

Overtreding ontzegging van de rijbevoegdheid

Indien u toch gaat rijden tijdens de periode dat de rijbevoegdheid was ontzegd, pleegt u het misdrijf als genoemd in artikel 9 lid 1 WVW. In dit lid is het verbod opgenomen om te rijden tijdens de ontzegging van de rijbevoegdheid. Het rijden in de periode dat aan u de rijbevoegdheid is ontzegd, wordt over het doorgaans bestraft met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 2 weken.

> Meer informatie over de straffen bij rijden tijdens de rijontzegging

Verweren om rijontzegging te voorkomen

Wilt u voorkomen dat u uw rijbewijs voor langere tijd kwijt bent, dan dient u zo goed mogelijk verweer te voeren ter voorkoming dat aan u een onvoorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid wordt opgelegd. Een gespecialiseerde verkeersstrafrechtadvocaat weet precies welke verweren hij moet voeren om de kans te vergroten dat u uw rijbewijs kunt behouden.

Belangrijk is in ieder geval dat u zo goed mogelijk stelt en met bewijsstukken onderbouwt dat u uw rijbewijs dringend nodig hebt voor uw werk of andere belangrijke sociale verplichtingen.

Ingangsdatum ontzegging van de rijbevoegdheid

In artikel 180 WVW is uitdrukkelijk bepaald dat de ontzegging van de rijbevoegdheid pas ingaat nadat aan de veroordeelde in persoon een brief is uitgereikt waarin het tijdstip van ingang en de duur van de ontzegging, alsook de verplichting tot inlevering van het rijbewijs uiterlijk op het in de brief genoemde tijdstip, staat vermeld. U krijgt na betekening van de brief vaan 21 dagen de tijd om uw rijbewijs in te leveren. Levert u het rijbewijs eerder in, dan gaat de ontzegging van de rijbevoegdheid ook eerder in, waardoor u het rijbewijs ook eerder terugkrijgt.

Indien u niet voldoet aan de verplichting tot inlevering van het rijbewijs, gaat de ontzegging van de rijbevoegdheid sowieso in op het moment van het verstrijken van die 21 dagen, met dien verstande dat deze tijd niet in mindering wordt gebracht op de duur van de ontzegging van de rijbevoegdheid. Lever daarom altijd uw rijbewijs op tijd in!

Inleververplichting rijbewijs na rijontzegging geldt niet bij buitenlandse rijbewijzen van buitenlanders

Er geldt een uitzondering van de inleververplichting bij de tenuitvoerlegging van de rijontzegging bij personen die zelf buiten Nederland woonachtig zijn en die ook geen Nederlands rijbewijs hebben.
De bepalingen die betrekking hebben op de koppeling van de inleverplicht aan de tenuitvoerlegging zijn namelijk niet van toepassing op buitenlandse rijbewijzen, over welker geldigheid de Nederlandse wetgever geen zeggenschap heeft. De rijontzegging wordt dus ‘gewoon’ ten uitvoer gelegd, zonder dat daaraan een inleverplicht van het rijbewijs aan is verbonden. Die situatie is overigens niet anders dan in de gevallen waarin een Nederlands rijbewijs al in de voorfase is ingehouden. De inleverplicht van het Nederlandse rijbewijs ontstaat blijkens art. 180 lid 4 WVW 1994 immers ook slechts in de gevallen waarin het rijbewijs niet ingevolge art. 164 WVW 1994 is ingevorderd en niet is teruggegeven. Art. 180 lid 8 schept op dat punt in het geheel niet een bijzondere situatie voor het ingevorderde ‘buitenlandse’ rijbewijs. Het is evenwel niet zo dat uit art. 180 lid 8 WVW 1994 voortvloeit dat een ingehouden buitenlands rijbewijs aan een in het buitenland wonende veroordeelde moet worden teruggegeven, zodra de ontzegging van de rijbevoegdheid onherroepelijk is geworden. Een rijbewijs dat nog bij de officier ligt, kan daar blijven liggen.

Rijbewijs ongeldig verklaard

Bij rijden onder invloed van alcohol of drugs speelt het risico dat aan u een ontzegging van de rijbevoegdheid wordt opgelegd, maar krijgt u ook te maken met het CBR die u de volgende maatregelen kan opleggen:

Bj de laatste maatregel zal het CBR vaak ook de geldigheid van het rijbewijs schorsen. Zo kan het gebeuren dat u het rijbewijs terug krijgt van de strafrechter, maar dat die vervolgens direct wordt doorgestuurd naar het CBR, die het voor meer dan een jaar ongeldig verklaard. Gelet op deze samenloop van procedures is het voor cliënten vaak erg ingewikkeld welke verweren in welke procedure het beste gevoerd kunnen worden. In geval van een verdenking van rijden onder invloed is het daarom altijd verstandig een gespecialiseerde advocaat te raadplegen.

CBR Onderzoek naar de rijgeschiktheid
Hebt u een onderzoek naar de rijgeschiktheid opgelegd gekregen, dan adviseren wij u bovendien om u goed voor te bereiden op het onderzoek bij de door het CBR aangestelde psychiater. Het onderzoek zit namelijk vol strikvragen en valkuilen, waardoor zelfs een persoon die slechts eenmalig teveel heeft gedronken, als alcoholmisbruiker kan worden aangemerkt, met als gevolg dat die zijn rijbewijs voor meer dan 1 jaar kwijt kan raken. Om u voor te bereiden op het CBR onderzoek naar de rijgeschiktheid moet u de speciaal voor dit onderzoek geschreven informatiebrochure bestellen en goed bestuderen. U vergroot daardoor de kans dat u uw rijbewijs zult behouden.